با پیوندی عمیق به روان‌شناسی، عرفان و رسالت ادبیات کودک.
---
سایت سماع قلم | ویژه ۱۸ تیرماه
در جهانِ پُرتلاطم قرن بیست‌ویکم، شاید کمتر مفهومی به‌قدر «ادبیات کودک» نجیب و دست‌نخورده باقی مانده است. ۱۸ تیر، روز ملی ادبیات کودک و نوجوان، نه فقط تجلی‌گاه خاطره‌ی مردی روشن‌ضمیر چون مهدی آذریزدی است، بلکه یادآور یک حقیقت فراموش‌شده است:
ادبیات کودک، نخستین آیینه‌ای‌ست که روح بشر در آن به چهره‌ی خویش می‌نگرد.
در «سایت سماع قلم»، ما ادبیات کودک را نه به‌عنوان سرگرمی یا ابزار آموزشی، بلکه چون یک سلوک عرفانی و روان‌درمان‌گرانه می‌شناسیم؛ سفری درون‌نگرانه که هم کودک را می‌پرورد و هم بزرگسال را به ریشه‌های از یادرفته‌ی خود بازمی‌گرداند.
---
👶 کودک، نه یک سن، که یک وضعیت وجودی است
روان‌شناسان ژرف‌اندیش همچون یونگ، کودک را یک «کهن‌الگوی درونی» می‌دانند که در تمام عمر با ماست. و مولوی، با نگاه نافذ خود، کودک را نه خام، که ناب‌ترین صورت انسان می‌نامد:
«کودکانه، عقلِ تو خام است، لیک / کودکی در وصل، بالغ‌تر ز شیخ»
در این نگاه، ادبیات کودک آغازی‌ست برای تربیت انسانی که هنوز به جنگ و فریب و تظاهر آلوده نشده است.
همان‌گونه که در یکی از مقالات اختصاصی سایت سماع قلم آمده است، ادبیات کودک، حافظ فطرت است؛ نه آموزگار اخلاق سطحی.
---
📖 قصه، کهن‌ترین راه شفای روان
تمام تمدن‌ها، پیش از زبان نوشتاری، قصه داشته‌اند. قصه‌گویی نه فقط انتقال معنا، بلکه آیینی شفابخش برای کودک، مادر، پدر و قبیله بوده است.
قصه، چاه آبی‌ست که جان تشنه‌ی کودک در آن شفا می‌یابد.
در روزگار ما، آن چاه‌ها خشکیده‌اند. گوشی‌ها پر از تصویرند، ولی ذهن کودک از داستان تهی شده است.
در مقاله‌ای منتشرنشده در آرشیو سایت سماع قلم، پژوهشی موردی بر کودکان محروم از قصه انجام شده بود که نشان می‌داد کاهش قصه‌شنوی شبانه، ارتباط مستقیم با ضعف تاب‌آوری هیجانی و خواب بی‌کیفیت دارد.
---
🌱 بازخوانی کودک درون، وظیفه‌ی بزرگسال امروز
چه بسیار بزرگسالانی که در هیاهوی زندگی، کودک درونشان را فراموش کرده‌اند. آن کودک، هنوز درون آن‌ها، با چشم‌هایی خیره، در انتظار قصه‌ای‌ست که قرار بود کسی شبانه برایش بخواند.
ادبیات کودک، حتی برای بزرگسال، راهی‌ست به‌سوی بازسازی روان، از طریق بازگشت به زبان بی‌ریای قصه.
در کارگاه‌های «کودک درون و ادبیات»، که در پلتفرم آموزشی سایت سماع قلم برگزار شده‌اند، مشاهده شد که بازنویسی یک داستان کودکانه، چگونه زخم‌های درونی بزرگسالان را شفا می‌دهد.
---
🌌 کودک، مفسر عرفان است
در عرفان، آن‌که هنوز به حقایق شهودی آشناست، کودک است. کودک جهان را نمی‌شناسد، اما حس می‌کند.
او هنوز از آن سوی آسمان‌ها یاد دارد که چیزی مقدس‌تر از واژه و روشن‌تر از قصه وجود دارد.
و همین است که مولانا به کودک اشاره می‌کند:
> «کودکان بی‌هوش در بازار عشق / بر رُخانشان نقش نور از یار عشق»
در نگاه سایت سماع قلم، هر داستان کودکانه، اگر با زبان فطرت نوشته شود، تجلی مصغر یک مثنوی معنوی است؛ اما در قد و قواره‌ی قلب کوچک و بی‌آلایش یک انسان نونهال.
---
🔹 بازگرداندن رسم قصه‌گویی شبانه در خانه‌ها، حتی با یک داستان ساده
🔹 تربیت مربیان ادبیات کودک با رویکرد روان‌ـ‌عرفانی
🔹 تدوین کتاب‌هایی برای کودکان با محوریت مفاهیم عرفانی ساده‌شده
🔹 راه‌اندازی «کاروان قصه‌گویان فطرت» برای مناطق دورافتاده
🔹 و نگارش سلسله‌مطالبی با عنوان «مولانا برای کودکان» در ادامه پروژه‌های سایت سماع قلم
---
اگر روزی برسد که هر کودک ایرانی، پیش از خواب، قصه‌ای از جان بشنود و آن قصه او را به خویشتن بازگرداند، دیگر نیازی به هزار نهادِ اصلاح‌گر نخواهیم داشت.
زیرا از درون تربیت شده است، نه از بیرون.
به امید آن روز، با قلمی در دست و قصه‌ای بر لب، در کنار کودکان وطن.
فرشید احمدی
۱۸تیرماه۱۴۰۴
.jpg "ادبیات")
سایت سماع قلم، پژواکی از آگاهیست
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
(3).jpg?w=60)