برای شنیدن موزیک بر روی کلمه کوکو بزنید
انیمیشن «کوکو» (Coco) که محصول مشترک پیکسار و دیزنی در سال ۲۰۱۷ است، اثری است که در لایههای مختلف، موضوعاتی چون مرگ، حافظه، خانواده، هویت، موسیقی و گذر زمان را بررسی میکند. این انیمیشن اگرچه مخاطب کودک دارد، اما ساختار فلسفی، اسطورهای و عاطفی آن، آن را به یکی از شاهکارهای فرهنگیِ معاصر تبدیل کرده است.
در ادامه، تحلیل این اثر را در چند محور ارائه میدهم:
- - -
۱. مرگ بهمثابهی ادامهی زندگی
در کوکو، مرگ پایان نیست، بلکه ورود به جهانی دیگر است. «سرزمین مردگان» نه جهنم است، نه بهشت، بلکه فضایی زنده، پرنشاط و اجتماعی است. این نگاه، برخلاف تصویر سیاه و ترسناک مرگ در اغلب فرهنگها، به مخاطب میآموزد که مرگ با «فراموشی» یکی میشود، نه با انقطاع مطلق.
نکته عرفانی: در نگاه مولانا، مرگ انتقال از قفس به گلستان است:
> این جهان زندان و ما زندانیان
حفرهکن زندان و خود را وارهان
- - -
۲. حافظه و جاودانگی
کوکو میگوید: تا وقتی بهیاد کسی هستی، او هنوز زنده است. این ایده در فلسفهی یونانی، عرفان اسلامی و حتی آیین بودایی نیز دیده میشود. انسانها با عشق، یادآوری و احترام به گذشته، «زنده نگهداشته میشوند».
شخصیت هکتور که در آستانهی فراموشی است، تنها با بازخوانی ترانهی «Remember Me» از سوی میگل و کوکو، دوباره در ذهن نسل جدید زنده میشود.
نکتهی تطبیقی با مولانا:
> پس بمیرید، بمیرید، در این عشق بمیرید
هر که زین عشق بمیرد همه عمرش بماند
- - -
۳. خانواده و هویت
هویت فردی در کوکو بدون در نظر گرفتن خانواده ناقص است. میگل با اینکه به موسیقی عشق میورزد، باید با گذشتهی خانوادگیاش آشتی کند تا به حقیقت برسد. رستگاری زمانی رخ میدهد که نه خود را نفی کند، نه خانواده را.
- - -
۴. موسیقی بهمثابهی نیایش
در کوکو، موسیقی فقط سرگرمی نیست. موسیقی، زبان اتصال با مردگان، ابراز احساسات و افشای حقیقت است. این نگاه، یادآور دیدگاه عرفانی به «موسیقی» و «سماع» است؛ آنجا که صدا و نغمه راهی برای اتصال به حقیقت و عالم غیب میشود.
تطبیق با سماع مولوی:
> بانگ آن نی بانگ آتش بود و بس
هر که آن آتش ندارد نیست کس
- - -
۵. دروغ، شهرت و حقیقت
شخصیت «ارنستو د لا کروز» که با خیانت و دزدی به شهرت رسیده، نشان میدهد که شهرت بدون حقیقت، فروپاشی است. کوکو از این زاویه به نقد فرهنگ سلبریتیمحور نیز میپردازد.
- - -
نتیجهگیری نهایی:
«کوکو» یک اثر شاعرانه، عمیق و اخلاقمدار است. به ما میآموزد که:
تا وقتی عشق و یاد هست، مرگ نیست؛
خانواده خانهی ریشههاست؛
موسیقی پلی است میان جهانها؛
و حقیقت، دیر یا زود، از پشت پرده بیرون خواهد آمد
پی رایت: تمامی حقوق مادی و معنوی متعلق به فرشید احمدی است. استفاده از محتوای رایگان با ذکر منبع بلا مانع است.