پس از وفات پدرش (بهاءالدین ولد) در سال ۶۲۸ هـ.ق، مولانا بهعنوان جانشین علمی و معنوی او، مدرسهای که پدرش در قونیه تأسیس کرده بود را اداره میکرد.
📚 منبع اصلی:
ولدنامه، سروده سلطان ولد، تصحیح فروزانفر، بخش آغازین زندگی مولانا
نیز: سپهسالار، «رساله احوال و اقوال مولانا»، به کوشش محمدعلی موحد، ص ۴۷–۵۰
دربار سلجوقیان روم بهویژه سلطان علاءالدین کیقباد و بعدها کیخسرو، از مولانا بهعنوان مرجع فقهی و مذهبی برجسته حمایت میکردند.
این حمایتها شامل موقوفات، کمکهای مالی و زمینهای وقفی برای ادارهی مدرسه و معاش مولانا بود.
📚 منبع اصلی:
مناقبالعارفین، افلاکی، جلد ۱، ص ۱۵۵، حکایت مربوط به دیدار مولانا با درباریان
نیز: محمد استعلامی، شرح حال مولوی در مقدمه تصحیح مثنوی، نشر سروش
شخصیت محبوب و موقعیت اجتماعی مولانا باعث میشد که افراد بسیاری به او نذورات، هدایای مالی، لباس و خوراک تقدیم کنند.
📚 منبع:
افلاکی، همانجا، حکایات متعددی از هدایا و نذورات آورده است (مثلاً ص ۲۲۰، درباره تاجری که انگشتری نفیس به مولانا هدیه کرد).
- - -
پس از ملاقات با شمس، مولانا تدریس رسمی فقه و شریعت را رها نکرد، اما دیگر آن را با جدیت سابق دنبال نمیکرد.
بهجای آن، مجلس سماع، شعر، خلوت و اشراق جایگزین محفلهای علمی پیشین شد.
📚 منبع:
رساله سپهسالار، ص ۶۲: «مولانا در حضور شمس، دیگر به تدریس فقه نمیپرداخت، و اوقات خود را به سماع و ذکر میگذراند.»
افلاکی، مناقبالعارفین، ج۱، ص ۱۸۵–۱۸۸
در این دوران، ادارهی مدرسه و خانوادهی مولانا بر دوش پسرش سلطان ولد و یاران نزدیک چون حسامالدین چلبی افتاد.
مریدان، مشایخ و صاحبان نفوذ همچنان از طریق وقف و کمکهای غیررسمی، معاش مولانا را تأمین میکردند.
📚 منبع:
ولدنامه، بخش پایانی دفتر اول و دوم
حسامالدین چلبی در مقدمهی دفتر سوم مثنوی میگوید: «ای شیخ! طریقتی نو پی نهادهای... و ما را قوتی نیست جز اینکه خود را وقف آن کنیم.»
نگارش مثنوی در حدود سال ۶۵۸ هجری آغاز شد.
حسامالدین چلبی که خود از خاندانی ثروتمند بود، هزینههای نگارش، کتابت، پخش و نگهداری از مولانا را برعهده داشت.
📚 منبع:
مقدمه مثنوی (دفتر اول): سخنان حسامالدین خطاب به مولانا
افلاکی، ج ۱، ص ۳۵۶: «مولانا گفت: اگر تو حسامالدینی نبودی، این مثنوی پیدا نمیشد.»
- - -
مرحله منابع درآمد وابستگی معنوی منبع
پیش از شمس تدریس رسمی + وقف + دربار بالا ولدنامه، افلاکی، سپهسالار
پس از شمس تدریس محدود + کمک حسامالدین + مریدان بسیار کم مقدمه مثنوی، افلاکی، سپهسالار
- - -
مولانا ساختار مالیاش را کاملاً رها نکرد، اما:
دیگر وابسته به منصب و درآمد رسمی نبود؛
معاش را ابزار خدمت به معنا میدانست، نه مقصد آن؛
و در این مسیر، یاریگری مریدان مانند حسامالدین به او اجازه داد که آزادانه به آفرینش بپردازد.
سایت سماع قلم ، پژواکی از آگاهیست
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
(3).jpg?w=60)